Marul, papatyagiller ailesinden yeşil geniş yapraklı, ılıman iklim sebzesi.

marul

Marul tek yıllık yaşam formuna sahip olan bir serin iklim bitkisidir. 2 – 3 ay kadar kısa zamanda gelişimi gerçekleşir.  Islah edilmiş çeşitlerle yılın 12 ayı açıkta ya da örtü altı marul üretimi yapmak mümkündür. 

çeşitleri

Dünya üzerinde 200'den fazla marul çeşidi mevcuttur. Ancak bunların en yaygın ve yetiştirilmesi daha kolay olanları romen, atom ve kıvırcık marul olarak bilinenlerdir. Basitçe tanımlayacak olursak marulun 4 ana türü ve bunlara bağlı farklı marul türleri bulunmaktadır. Bunlar yaprak marul, göbek marul, romaine marul, butterhead marul türleridir. 

Yaprak marul
Kırmızı marul, kırmızı ve yeşil kıvırcık marul, yeşil marul ve meşe yapraklı marul çeşitleri bu aileden gelmektedir. Bu türlerde göbek oluşmaz. Sadece yaprakları için yetiştirilir. Göbek barındırmadığından dolayı dayanıklı değillerdir. Kırmızı ve yeşil yapraklı marulların tat ve besleyiciliği birbirine benzerdir. Ancak meşe yapraklı marul türleri daha baharatlı ve besleyiciliği daha fazladır.

Iceberg - Göbek Marul - Atom Marul
Adından da anlaşıldığı gibi, göbek etrafında yaprakların üst üste sarılmasından oluşan, gevrek yapılı, düzgün yuvarlak şekilli marul türüdür. En önemli özelliği, yapraklarının sıkı katmanlı olması nedeniyle uzun dayanıklılık süresidir. Bu marul çeşidini yılın herhangi bir zamanında ekebilirsiniz.

Kaşık Marul - Romen Marulu
En yaygın marul çeşitlerinden biridir. Yetiştiriciliği son derece kolaydır. Uzun süre taze kalabilir. Kalın damarlı ve ince uzun yapraklıdır. Vitamin ve mineral açısından zengin türdür.

Butterhead (Tereyağlı) Marul
Geniş yaprakları ve lezzetli baş için yetiştirilen marul çeşididir. Tadı tereyağını andırdığından dolayı adı buradan (butter=tereyağı) gelmektedir. Diğer marul çeşitlerine göre daha yumuşak bir tada sahiptir. Sıcaklara karşı diğer çeşitlere oranla daha dayanıklıdır.

iklim isteği 

Marul, soğuğa kısmen dayanıklı, nemli hava koşullarına gereksinim duyan serin, ılık iklim sebzesidir. Marul çeşitlerinin sıcağa karşı duyarlılıkları farklılık gösterir. Sıcağa karşı kıvırcık baş salatalar çok hassas oldukları halde, yağlı baş salatalar orta derecede hassas, yaprak salatalar daha az hassastır. İyi bir baş oluşumu için düşük sıcaklıkta yavaş büyüme en idealidir.

İyi bir çimlenme için en uygun hava sıcaklığı 24 °C olmalıdır. Ekimden 6 - 10 gün sonra tohumlar çimlenir ve toprak yüzüne çıkarlar. Fideler 3-4 yapraklı olduğu zaman seyreltme yapılır.

toprak isteği

Marulun en çok sevdiği toprak türü; kumlu, tınlı ve killi topraktır. Kökü yüzeye yakın olduğundan, toprak yüzeyinin (20-30 cm derinliğe kadar) yeterli besin maddesi içermesi gereklidir. Toprak, besin maddesi ve organik madde bakımından zengin olmalı, su tutma kapasitesi iyi olmalıdır. Tavsiye edilen pH değeri 6.0 - 7.0 arasında olmalı, daha düşük olduğu durumlarda ise toprağa kireç ilavesi yapılmaldıır.

Münavebede maruldan sonra marul ekilmemelidir. Marulla münavebede iyi sonuç veren bitkiler domates, kabakgiller, mısır, ıspanak, kırmızı pancar ve havuçtur.

yetiştiriciliği

Tohum ekimi ile fide dikimi olmak üzere iki tip yetiştirme tekniği vardır. Fide ile yetiştirme, daha çok tercih edilen yöntemdir.
Marul serin havalarda yetiştirilmelidir. Bu sebeple, sıcaklıklar 15°C civarında iken tohum ekimi yapılmalıdır. İç mekanda tohum ekimi yapılacaksa, yaz hasadı için Şubat sonu-Mart ayı, kış hasadı için yaz sonu Eylül-Ekim ayları en ideal zaman olacaktır. Hasadın sıcaklara kalması, ürünün acılaşmasına sebep olacağından, bu döneme kalmadan ürün hasadı yapılmalıdır. Tohum ekimi öncesi toprak hazırlığı yapılmalı ve organik materyallerle zenginleştirilmelidir. Solucan gübresi üreticiler için tercih edilebilir. Tohumların toprak yüzeyine yakın ekilmesi ve nemli kalması sağlanmalıdır. Aşırı sulama tohumların çürümesine sebep olacağından, dikkatli sulama yapılmalıdır.

Fide dikilecek toprak derince sürülür. Birkaç gün havalanmasını sağlamak için beklenir. Tırmık çekilerek düzlenir. 

Fide dikiminde derin dikimden kaçınılmalıdır. Büyüme ucu toprak dışında bırakılmalıdır.

ekim dikim

Tohum ekim zamanı, Akdeniz sahil kuşağında Ağustos - Aralık ayları, yayla şartlarında Mart ayı...

Fide dikim zamanı, Akdeniz sahil kuşağında Eylül - Ocak ayları, yayla şartlarında Nisan,Mayıs ayları...

Marul tohumları en az 5 sene tazeliklerini korurlar. Eğer tohumlar muhafaza edilecekse, az ışık alan serin ortamda muhafaza edilebilirler.

Fideler 3-4 yapraklı olduğu zaman bahçeye dikilirler.

çapalama

Fideler dikildikten sonra ilk çapalama 15 gün sonra yapılmalıdır.Fidelerin 2-3 yaprak oluşturduğu bu zamanlarda yüzeysel çapalama yapılır. İkinci çapalama ise, fideler 8-10 yaprağa ulaştığı zaman yapılır. İkinci çapalamada, öncekine göre biraz daha derin çapalama yapılarak toprağın iyice gevşemesi, havalanması sağlanır. 

sulama

Marullar fazla miktarda su tüketirler, çimlenmeden itibaren hasat edilinceye kadar bol su isterler. İklim şartları ve toprak özelliği dikkate alınarak toprağın sürekli tavlı tutulmasına dikkat edilmelidir.

Dikim sonrası bitkilere bol miktarda cansuyu vermeyi unutmayın. Sulamayı erken saatlerde yapın.

Tarlaya yapılan ekim dikim sonrasında,yağış yoksa en geç 12 gün içerisinde sulama yapılması gerekmektedir. Baş bağlama süresi başlangıcından itibaren hasat sonuna kadar geçen sulama aralığı 8 günlük periyotta olmak zorundadır. Bu süre daha kısa olabilir ancak 8 günü geçmemesi gerekmektedir.

Havalar sıcaksa veya mevsim ilkbahar, yaz aylarıysa sulamanın sabah erken saatlerde yapılarak marulların güneşte yanması önlenir. Güneş tepede olduğu zaman sulama yapılırsa marullarda çeşitli hastalıklar oluşur.

gübreleme

Marul, organik maddeleri çok sever. Organik toprakta çok hızlı gelişerek hasat olgunluğuna ulaşır. Bu sebepten dolayı, fide dikiminden önce yanmış ahır gübresi toprağa karıştırılır. (4-5 ton/da=4-5kg/m²

En uygun gübreleme, toprak analizine göre yapılacak gübrelemedir.

hasat

Hasat, marulun tek tek elle toplanması yoluyla yapılır. Toprak yüzeyine yakın kısmından, kök kısmına yakın noktadan bir bıçakla kesilmek suretiyle yapılır.  Marulların hepsi aynı anda hasat olgunluğuna ulaşmadığından dolayı, hasadın birkaç kez yapılması gerekebilir.

Hasat işlemi, yapraklar yeterli gevrekliğe ulaştığı zaman yapılmalıdır. Geç hasat yapıldığında yapraklarda kartlaşma ve hatta tadında acılaşma meydana gelmektedir. Hasat süresi geciktiğinde marulda tohuma geçme durumu meydana gelir. Tohuma geçen bitkiler, genel olarak tüketilmeye uygun değildir.

verim

Ülkemiz koşullarında dekardan(dönümden) 7-8 bin adet (7-8 adet/m²)civarından ürün elde edilmektedir. Bu sayının ağırlık olarak karşılığı 3-4 ton/dekar (3-4 kg/m²) verim demektir. 

hastalıklar

Mildiyö, külleme, marul beyaz çürüklük, marul sap çürüklüğü, antraknoz, kurşuni küf, kahverengi yanıklık, septoria leke hastalığı, rhizoctonia dip çürüklüğü.

zararlıları

Yaprak biti, salyangoz, sümüklü böcekler, danaburnu, maras, tel kurtları, mısır koçan kurdu, afitler,lahana tırtılı, bozkurt, yaprak piresi, kırmızı örümcek, nematodlar.. Bu zararlılarla mücadelede kimyasal yollara başvurmadan önce kültürel tedbirler uygulanmalı, kimyasal mücadele son çözüm olarak düşünülmelidir.

faydaları

Marul, mineral ve lif açısından zengin bir yeşillik türüdür. Besleyici olmasına rağmen yağ içermez, düşük kalorilidir. Bu yüzden diyetler için ideal yeşillik türüdür. Beyin sağlığı için faydalıdır. İçeriğinde bulunan A, B, C vitaminleri ve potasyum sayesinde kolesterolü düzenler, kalbi güçlendirir. Şeker hastalığına karşı koruyucu etkisi vardır. İçeriğindeki yüksek miktarda A vitamininden dolayı göz sağlığımız için faydalıdır. Metabolizmayı düzenler. Kemikleri ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Sağlıklı cilt ve saçlara sahip olmamıza katkı sağlar.